Wentylacja w domu to podstawowa i najważniejsza instalacja każdej budowli. Obowiązek posiadania systemu wentylacyjnego w budynkach mieszkalnych i użytkowych uregulowany jest nawet przez polską normę budowlaną. Prawidłowa wentylacja domu ma za zadanie zapewnić wymianę zużytego powietrza w domu. Dostarcza do pomieszczenia świeże powietrze, natomiast usuwa z niego nadmiar dwutlenku węgla produkowanego przez człowieka oraz inne zanieczyszczenia. Ma to znaczny wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie mieszkańców — objawem wzrostu poziomu CO2 oraz niskiej jakości powietrza są m.in. bóle i zawroty głowy, niski poziom koncentracji oraz problemy ze snem.  Dobra wentylacja w domu zapewnia również w bardziej wydajny system grzewczy. Nieskuteczna wentylacja domu sprawia, że budynek nie nadaje się na mieszkania. 

System wentylacji w domu

Wentylacja w domu zajmuje się wymianą zużytego powietrza na świeże, usuwaniem szkodliwych związków zawartych w pomieszczeniu oraz pozbywaniem się nadmiaru dwutlenku węgla produkowanego przez mieszkańców. Na rynku mamy kilka rodzajów systemów wentylacji, które różnią się od siebie sposobem, w jaki działają oraz niezawodnością działania. Wybór, który typ wentylacji domu wybierzemy należy tylko do nas, ponieważ nie ma przepisów, które określają nakaz stosowania jednego konkretnego systemu. Do wyboru mamy: 

• wentylację grawitacyjną – naturalny przepływ powietrza spowodowany przez różnicę ciśnień, nie wymaga żadnych dodatkowych mechanizmów 
• wentylację mechaniczną – wymuszony przepływ powietrza spowodowany urządzeniem wentylacyjnym z silnikiem elektrycznym 
• wentylację hybrydową – połączenie wentylacji mechanicznej i grawitacyjnej 
• wentylację mieszającą – polega na jak najszybszym wymieszaniu czystego powietrza z powietrzem zużytym, odbywa się to przez szybki napływ świeżego powietrza powodującego ruch powietrza w pomieszczeniu 
• wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła – wentylacja odbywa się w ten sam sposób jak przy tradycyjnej wentylacji mechanicznej, uzupełnia się ją o rekuperator odzyskujący ciepło z odprowadzonego powietrza 
• wentylację wyporową – wydzielenie dwóch stref w pomieszczeniu, w których odczuwać można zróżnicowane właściwości powietrza (dolna zapewnia powietrze czystsze, natomiast w górnej gromadzi się zanieczyszczone)

Wentylacja grawitacyjna jest najpopularniejszym (a zarazem najstarszym i najprostszym) system wentylacji, na drugim miejscu znajduje się wentylacja mechaniczna. 

Wentylacja grawitacyjna w domu

Wentylacja grawitacyjna (można spotkać też pod nazwą wentylacja naturalna) jest najczęściej wybieraną metodą wentylacji w Polsce. Popularność tego systemu wentylacji domu związana jest z jego prostotą. Do wentylacji grawitacyjnej nie potrzeba żadnych dodatkowych mechanizmów, działa w sposób naturalny wykorzystując różnicę ciśnień. Polega na wbudowaniu pionowych kanałów, które zajmują się odprowadzaniem ciepłego powietrza z górnych partii pomieszczeń na zewnątrz. W tak powstałym kominie wentylacyjnym tworzy się ciąg powietrza, który wyciąga powietrze kanałem grawitacyjnym do góry. Jest to zasługą różnicy ciśnień powstającej po spełnieniu konkretnych warunków atmosferycznych. Komin grawitacyjny wpuszcza do pomieszczenia ciepłe powietrze, natomiast zastępujące je powietrze zimne wpada przez otwory wentylacyjne oraz różnego rodzaju szczeliny. Problem grawitacyjnej wentylacji w domu pojawia się, gdy temperatura zewnętrzna i wewnętrzna zrównają się, ponieważ powoduje to znacznie zmniejszenie wydajności tej wentylacji. Kolejnym problemem jest lato, w ten czas wymiana starego powietrza na nowe praktycznie nie istnieje, dzieje się tak dlatego, że wtedy wentylację zapewnia tylko wiatr. Natomiast zimą różnice temperatur są tak drastycznie wysokie, że w budynku mieszkalnym wymagana jest znacznie większa energia potrzebna do ogrzania budynku mieszkalnego. 

Zalety wentylacji grawitacyjnej: 

• nie wymaga dużo miejsca 
• praktycznie zerowe koszty eksploatacji 
• niski koszt wprowadzenia takiej wentylacji w budynku mieszkalnym

Wady wentylacji grawitacyjnej: 

• wymagane jest rozszczelnienie okien 
• brak możliwości filtracji nawiewanego powietrza 
• brak możliwości sterowania intensywnością wymiany powietrza 
• duże straty ciepła 
• brak możliwości kontroli procesu wymiany powietrza 
• aby wentylacja grawitacyjna działała, należy spełniać wiele warunków
• uzależnienie od warunków atmosferycznych 

Wentylacja mechaniczna w domu

Wentylacja mechaniczna (możną spotkać również pod nazwą wentylacja wymuszona) do działania potrzebuje specjalnego urządzenia, które napędzane jest silnikiem elektrycznym. Wentylacja mechaniczna jest niezawodna, ponadto użytkownik może całkowicie kontrolować i sterować tą metodą. Wentylacja w domu jest przeprowadzona niezależnie od warunków atmosferycznych. Ze względu na to, że wentylacja mechaniczna zapewnia też filtrację nawiewanego powietrza, sprawdzi się ona dla domostw znajdujących się w pobliżu często uczęszczanych dróg, zanieczyszczonych obszarów, czy dla osób z alergiami. Wentylacja mechaniczna może również występować w wariancie z odzyskiem ciepła. Opcja ta jest rozbudowana o rekuperator, który jest odpowiedzialny za odzyskiwanie ciepła z wywiewanego powietrza. Zapewnia to wysoki komfort niezależnie od pory roku. Mimo tego, że wentylacja domu przy wykorzystaniu metody mechanicznej jest kosztowna, to dzięki obniżeniu kosztów ogrzewania domu o prawie 50%, inwestycja ta zwraca się już po kilku latach. 

Zalety wentylacji mechanicznej: 

• możliwość sterowania intensywnością wymiany powietrza 
• świeże powietrze wpuszczone do pomieszczenia nie zawiera alergenów 
• zmniejszenie kosztów zużycia energii podczas sezonu grzewczego 
• nie wymaga otwierania okien, przez co redukuje się powstawanie hałasu oraz przeciągów
• nie ma potrzeby wbudowywania kominów wentylacyjnych

Wady wentylacji mechanicznej: 

• kosztowna inwestycja
• wymagane jest przygotowanie projektów systemów kanałów już na etapie projektu budowy budynku mieszkalnego 
• wymagane zasilanie elektryczne
• dość wysokie koszty eksploatacji 
• potrzeba wymiany filtrów i cykliczne czyszczenie kanałów

Wentylacja mechaniczna czy grawitacyjna

Odpowiednia wentylacja w domu to problem, który spędza sen z oczu wielu osobom. Czy wybrać wentylację grawitacyjną, a może jednak mechaniczną? Nie można zastosować obu tych systemów jednocześnie, więc trzeba wybrać pomiędzy którymś z nich. Przed podjęciem tej decyzji trzeba jeszcze raz rozważyć wszystkie negatywne i pozytywne cechy tych systemów. 

Należy pamiętać, że wentylacja mechaniczna nie zawsze będzie możliwa do zamontowania, szczególnie w istniejących już domach, a jeśli się da to jej koszt może być ogromny. Całkowity koszt montażu i urządzeń wymaganych do wentylacji mechanicznej znacznie przewyższają koszt zamontowania w domu wentylacji grawitacyjnej. Jest to główna przyczyna, przez którą ludzie rezygnują z zastosowania tego rozwiązania, nawet, pomimo że system ten jest znacznie wygodniejszy i radykalnie zmniejsza koszty eksploatacyjne w domu. Przy szacowaniu całkowitych kosztów wentylacji mechanicznej, można pomniejszyć je o wydatki, które dzięki wentylacji mechanicznej da się ominąć: budowa kanałów, montaż nawiewników lub nasad na kominie. Dodatkowo wentylacja w domu jednorodzinnym parterowym, ma jeszcze jedną możliwość zredukowania kosztów, zamiast tradycyjnych okien można zaopatrzyć się w okna bez skrzydeł.  

Na niekorzyść wentylacji grawitacyjnej na pewno wpływa to, że jest ona całkowicie uzależniona od warunków atmosferycznych. Najczęściej taka wentylacja domu działa tylko podczas chłodnej pogody na zewnątrz. Dodatkowo warunkiem koniecznym jest posiadanie nieszczelnych okien lub montowanie nawiewników w celu ich rozszczelnienia. 

Wentylacja strychu w domu jednorodzinnym

Strych jest nieużytkowym poddaszem, nie jest przeznaczony do celów mieszkalnych, natomiast może służyć do przechowywania różnych przedmiotów. W głównej mierze pełni rolę wentylacji. Wentylowanie strychu jest konieczne, aby odprowadzać nagromadzoną wilgoć. Metody wentylacji strychu są dość proste i niezbyt kosztowne. Jeśli dom posiada dach dwuspadowy, należy wykonać otwory w ścianach szczytowych. Gdy dach jest innego kształtu, konieczne będzie zastosowanie kominów wentylacyjnych oraz przygotowanie szczeliny powietrznej wzdłuż okapu dachu (montaż kratki wentylacyjnej lub podbitki z perforacją). 

Wentylacja domu bez komina

Przy wentylacji domu bez komina dobrze sprawdzi się wspominana już wcześniej wentylacja mechaniczna. Ta metoda zapewnia niezawodną wymianę powietrza i nie wymaga budowania dodatkowych kominów. Kolejną dobrą metodą będzie wentylacja nawiewno-wywiewna. Ten sposób polega na zamontowaniu wentylatora. Kanał nawiewny zasysa powietrze z zewnątrz i przetłacza je do pomieszczenia, natomiast kanał wywiewny z wykorzystaniem wentylatora zasysa powietrze z pomieszczenia.  Charakterystycznym i najważniejszym komponentem wentylacji nawiewno-wywiewnej jest centrala wentylacyjna. Przy tej metodzie wentylacji powietrze może być pobierane z jednego miejsca, co znacznie ogranicza możliwość przedostania się do pomieszczeń zanieczyszczeń. Jest idealna dla mieszkańców domów znajdujących się blisko ruchliwej drogi i zanieczyszczonych obszarów. 

Jak poprawić wentylację w domu

Bez dwóch zdań najlepszym rozwiązaniem będzie montaż wentylacji mechanicznej. Jednak co w przypadku, gdy ogranicza nas budżet lub inne czynniki niepozwalające na montaż wentylacji mechanicznej? Najprostszym sposobem jest po prostu przeciąg. Można go uzyskać poprzez otwieranie okien z dwóch przeciwległych stron pomieszczenia. Sposób prosty i skuteczny, jednak nieco problematyczny. Przeciąg może na przykład uszkodzić okno, które na skutek silnego wiatru trzaśnie, natomiast domownik, przy bezpośrednim kontakcie z przeciągiem może się przeziębić lub doświadczyć innych nieprzyjemnych skutków zdrowotnych. Drugim sposobem będzie montaż nawiewników przy oknach. Metoda nieco bardziej kosztowna, ale zdecydowanie bezpieczniejsza. Sposób ten ma jednak jedną poważną wadę — taki nawiewnik nie działa, gdy na tworze jest ciepło. Kolejnym sposobem na poprawę wentylacji, tym razem grawitacyjnej, jest montaż elektrycznych wentylatorów wyciągowych. Montuje się je zamiast kratki wentylacyjnej na początku kanału wentylacyjnego lub bezpośrednio w kanale.